اقدامات آیت الله العظمی بروجردی(ره) در تقریب مذاهب اسلامی از زبان حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن زمانی
روز سه شنبه مورخ 28 خرداد 1398، حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن زمانی، مسئول مرکز ارتباطات و امور بین الملل حوزههای علمیه، همزمان با شصتمین سالگرد ارتحال آیتالله العظمی بروجردی با حضور در کتابخانه آیتالله العظمی بروجردی در سخنانی به بررسی «نقش آیت الله بروجردی در تقریب و وحدت امت اسلام» پرداختند.
حجتالاسلام زمانی، یک بعد از خدمات برجسته مرحوم آیت الله بروجردی را تقریب و وحدت امت اسلام و تقریب بین شیعه و سنی بیان کرده و اظهار داشتند: باتوجه به اینکه من در مصر حضور داشته ام، بهتبع آنجا با آثار و خدمات ایشان آشنا بوده و اهمیت موضوع تقریب و وحدت را از منظر خاص و میدانی دیدم و با واقعیات مواجه شدهام. لذا، اهمیت موضوع تقریب از نگاه اسلام و وحدت را از آن جهت مهم میدانم که معتقدم وحدت بین مسلمانان شیعه و سنی و تقریب یکی از واجبات شرعی و دینی است که برعهده عالمان دینی و حوزههای علمیه نهاده شده است.
مسئول مرکز ارتباطات و امور بینالملل حوزههای علمیه تاکید کردند: متاسفانه در مقاطعی از تاریخ مسأله تقریب مورد غفلت قرار گرفته است و برخی از عالمان دینی ما نه تنها تلاشی برای وحدت و تقریب نکردند، بلکه با کمال تأسف گاهی مسیری را طی کردند که ناخواسته به سوی کم رنگ شدن آن پیش رفت.
مسئول دفتر اجتماعی و سیاسی حوزه علمیه بیان کرد: گاهی تلقی شده که موضوع وحدت و تقریب یکی از سیاستها و رهاورد موقت بعد از انقلاب جمهوری اسلامی است، یا تاکتیکی برای مصالح سیاسی جمهوری اسلامی ایران قلمداد میکنند که به دلیل نیازهایی که دارد در مدیریت کشور و یا در دنیا دچار مشکلی نشود، نسبت به وحدت تقریب مذاهب اهمیت میدهد و حال اینکه واقعیت قصه این نیست، گاه استدلال میشود که دشمن مشترک میان شیعه و سنی باعث این وحدت شده است، ولی اینگونه نیست، دلیل اصلی آن ریشه در قرآن، احادیث نبوی و روایات و سیره عملی ائمه معصومین(ع) دارد و این سخن خیلی مهم است.
وی ابراز کرد: به اعتقاد من برای اینکه شخصیت و عظمت اندیشهها و رفتار آیت الله العظمی بروجردی کاملاً شفاف و روشن شود باید به مبانی اقدامات ایشان پرداخت که چرا معظمله به مسأله تقریب اهمیت دادند و این کار کوچکی نبوده است، اینکه برخیها آن زمان نقد می کردند که این کارها لازم نیست و چرا آقای بروجردی ورود پیدا کرده است، منظور من این نوع نگاه نیست و یا عدهای میگفتند، کافی است و نیاز به استمرار ندارد مقصود من این نوع نگاه نیست؛ بلکه باید گفت از مهمترین خلأهایی بود که آیت الله العظمی بروجردی به آن توجه کردند و اگر مبانی این اندیشه را از نگاه قرآن کریم در نظر بگیریم، عظمت کار این بزرگ مرجع عالیقدر جهان تشیع شناخته میشود که متأسفانه تاکنون ناشناخته مانده است.
وی افزود: اگر این آیه شریف را در سه بخش تقسیم بندی کنیم، درخواهیم یافت که خداوند متعال اعلام میکند که همه یک امت هستیم و با هم باشید، چرا؟ چون توحید ربوبی را قبول دارید. چه ربطی دارد؟ توحید ربوبی بدین معنا است که رب یک مربوب را میطلبد و جامعهای که مربوب یک رب است، باید یک نوع و به یک شکل تربیت شده باشد. ربوبیت واحد میطلبد وحدت واحد را، وحدت رب مقتضی وحدت مربوب است، چنانکه وحدت مربی اقتضاء می کند وحدت مربا را، باید جامعه مربای واحد شود.
در شرایطی که مرحوم آیت الله العظمی بروجردی اقدام به حل مسأله شیعه و سنی کردند، چون در بلندترین قله ایستاده بودند، بلندترین گام را برداشتند و آنجا طبق آیه ذکر شده عبدالناس می شوند و این جایگاه کارهای آیت الله العظمی بروجردی در مسأله توحید خودش را نشان می دهد که چه کردهاند.
حجت الاسلام والمسلمین زمانی در ادامه به نقش و جایگاه عالمان ایران در فرهنگ دینی مصر اشاره کرد و گفت: مصر قویترین کشور اسلامی از جهت علوم دینی است، دانشگاه الازهر با قدمتی هزار ساله در این کشور حضور دارد که تمام کشورهای اسلامی دست نیاز خود را به سمت مصر دراز میکنند و نویسندگان مصری مؤثرترین نویسندگان جهان اسلام در اندیشه دینی میباشند.
رایزن سابق فرهنگی کشورمان در قاهره با بیان اینکه تعداد طلاب الازهر 10 برابر حوزه علمیه قم است، افزود: مصر و الازهر آن یعنی قویترین کشور و مرکز علمی جهان عرب، از نظر اسلامی دارای دو نگرش و معرفت دینی بارز است که شاخصتر از سایر کشورهای اسلامی می توان به آن پرداخت.
این فعال سیاسی و اجتماعی تصریح کرد: مصر این دو شاخصه و ویژگی ممتاز را مدیون ایران و علمای ایرانی است، نمی گویم تنها دلیل ایران بوده، ولی با این تحلیلی که می گویم، علمای ایران سهم مؤثر و بسزایی در پررنگ تر شدن این دو شاخصه معرفت دینی الازهر مصر ایفا کردهاند.
حجت الاسلام والمسلمین زمانی به فعالیتهای مرحوم آیت الله العظمی بروجردی در سال های بعد از 30 و 40 اشاره کرده و گفتند: زمانی که آیت الله العظمی بروجردی وارد میدان شدند دارالتقریب بین المذاهب اسلامیه مصر با حضور حاج شیخ محمدتقی قمی در آنجا افتتاح شد و مدیریت آن را شیخ عبدالمجید سلیم و سپس شیخ محمد شلتوت در دوره بعدی برعهده گرفت، گرچه عالمان متعددی همچون کاشف الغطا و مرحوم امین آباد ارتباط داشتند، اما قویترین عالم شیعی که نقش بنیادین را در تقویت دارالتقریب داشت، شخص آیت الله العظمی بروجردی بود که حضور و تعامل ایشان با شیخ الازهر که ابتدا عبدالمجید سلیم و سپس شیخ محمدشلتوت بود، آثار و برکات ارزشمندی را به دنبال داشت.