بازسازی ساختمان کتابخانه
اقدامات اولیه
از آنجا که ساختمان کتابخانه از لحاظ استحکام، نمای ظاهری، امکانات و فضای مطالعه مناسب نبود، همواره از طرف مسئولین و فضلای حوزه درخواست هایی مبنی بر بازسازی ساختمان کتابخانه از محضر آیت‌الله علوی بروجردی، تولیت محترم، صورت می گرفت. ایشان در این راستا موضوع بازسازی کتابخانه را از طریق استانداری و وزارت مسکن و شهرسازی پیگیری کردند؛ و جلسه ای با حضور مهندس طاهائی استاندار قم در محل کتابخانه تشکیل شد و در نتیجه وزیر محترم مسکن و شهرسازی جناب آقای مهندس عبدالعلی زاده از کتابخانه بازدید نمودند اما بدلیل پایان وقت دولت هشتم این پیگیری‌ها به نتیجه نرسید.
در سال 1385 موضوع از طریق استاندار قم و دفتر ریاست جمهوری پیگیری شد. همزمان با این پیگیری ها، طرح ساخت صحن جوادالائمه علیه‌الاسلام بر روی قمرود از طرف بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مطرح شد. در بخشی از این طرح باید نمای ظاهری ضلع غربی مسجد اعظم اصلاح و در نتیجه بخشی از ساختمان کتابخانه تخریب می‌شد.
برای اجرائی شدن این طرح پیشنهادهای مختلفی از طرف مسئولین و کارشناسان برای بازسازی کتابخانه مطرح شد، از جمله اینکه کتابخانه به فضایی خارج از مسجد اعظم منتقل و برای آن ساختمان مستقلی در اطراف حرم مطهر ساخته شود، این طرح‌ها مورد تایید تولیت محترم قرار نگرفت و ایشان پس از انجام مشاوره‌های لازم به این نتیجه رسیدند که برای حفظ منویات مؤسس فقید؛ ساختمان جدید کتابخانه باید در فضای مسجداعظم بازسازی شود.
در سفر استانی دولت نهم به استان قم در سال 1385، موضوع ضرورت ساخت صحن جدید و بازسازی ساختمان کتابخانه با جدیت از طرف استاندار قم آقای مهندس عباس محتاج پیگیری شد و در این راستا جلسهای با حضور آیت الله علوی بروجردی تولیت مسجد، آیت الله مسعودی خمینی تولیت آستانه مقدسه، مهندس عباس محتاج استاندار قم، آقای سیدحسین صابری معاون امور عمرانی استانداری، آقای کرم‌علی بختیاری‌فر شهردار قم، و آقای حسین فقیه میرزائی، معاون اداری و مالی آستانه مقدسه، تشکیل و تصمیمات زیر برای بازسازی ساختمان کتابخانه گرفته شد.
1. حضرات آیات مسعودی تولیت محترم حرم مطهر و علوی تولیت مسجداعظم موافقت و اجازه فرمودند که فضای های مورد نظر با حفظ آثار تاریخی، تخریب و آوار برداری شده و سپس با طرحی مصوب، جالب و متناسب با شأن حرم مطهر و مسجداعظم نوسازی شود.
2. مطالعه و طراحی مجموعه مورد نظر هماهنگ و بوسیله مشاور طرح توسعه ضلع غربی حرم مطهر انجام گردد.
3. عملیات اجرایی سریعا آغاز، مسیر عبور وسایل نقلیه از زیر خیابان و عابرین پیاده در سطح زمین برقرار گردد.
4. پس از آماده شدن طرح و تصویب نهایی فضاهای مربوط به حرم مطهر و صحن مسجد بصورت دو طبقه زیر زمین با کاربری تأسیسات و سرویسهای بهداشتی و سالن اجتماعات و دو طبقه بر روی زمین با کاربری فرهنگی و مذهبی و سالن کتابخانه اجرا گردد.
5. کلیه کاربریها متناسب با نیت واقفان و بانیان و حفظ آثار باستانی و شأنیت این مکان مقدس و بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها و حریم مالکیتها مراعات گردد.
انتقال کتابخانه به ساختمان کتابخانه فیضیه
بعد از انجام تفاهم برای بازسازی کتابخانه، آیت‌الله علوی بروجردی به مدیر کتابخانه فرمودند محل موقت مناسبی برای انتقال کتابخانه شناسایی کند. محل مورد نظر باید دارای شرایطی می بود که فعالیت‌ها و خدمات کتابخانه در آنجا ادامه می یافت.
آقای فقیه میرزائی، معاون اداری و مالی آستانه مقدسه، پیشنهاد کردند بخشی از شبستان نجمه خاتون، بطور مجزا و مستقل پارتیشن بندی شود و در اختیار کتابخانه قرار گیرد. آقایان الحسینی، حجت الاسلام والمسلمین میرنعمتی و حجت الاسلام والمسلمین اسکندری از مسئولین دبیرخانه شورای عالی حوزه پیشنهاد کردند یک طبقه از کتابخانه آیت الله العظمی حائری یزدی به صورت مستقل در اختیار کتابخانه مسجد اعظم قرارگیرد. پیشنهادهای مطرح شده به اطلاع تولیت کتابخانه رسید. ایشان از هر دو مکان را بازدید فرمودند و در نهایت با درنظر گرفتن فضای مناسب کتابخانه‌ای و امکانات کتابخانه مدرسه فیضیه با انتقال کتابخانه به آنجا موافقت فرمودند.
برای اجرایی شدن این تصمیم تفاهم‌نامه‌ای توسط مدیر کتابخانه آماده و به تأیید تولیت محترم کتابخانه و نماینده شورای عالی حوزه آقای حجت الاسلام والمسلمین میر نعمتی رسید.
در ادامه تمامی کتاب‌ها و تجهیزات کتابخانه در مدت کمتر از یک ماه، به طبقه منهای‌یک کتابخانه فیضیه منتقل شدند و خدمات کتابخانه در آنجا از سر گرفته شد. در انتقال کتابخانه طوری برنامه ریزی شد که مدت تعطیلی سالن های مطالعه کتابخانه کمتر از یک هفته طول کشید.
آغاز بازسازی ساختمان کتابخانه
پروژه بازسازی ضلع غربی مسجد اعظم و کتابخانه در حالی به تصویب رسید که در بودجه سال 1385 برای آن اعتباری در نظر گرفته نشده بود؛ بنابراین با تلاش آقای مهندس عباس محتاج استاندار قم اعتبار اولیه با استقراض از یکی از وزارت‌خانه‌ها تأمین شد و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مسئول اجرای پروژه گشت.
آقای مهندس محمودکلایه توسط رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی جناب آقای مهندس علیرضا تابش، به عنوان مدیر پروژه‌های ساخت کتابخانه و صحن جوادالائمه منصوب شد. ایشان با دعوت از شرکت مهندسین مشاور پیرراز به عنوان طراح و ناظر پروژه‌ها که سابقه ساخت کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران را در کارنامه خود داشتند و با انتخاب شرکت تدبیر سکنا ایرانیا (تسا) به عنوان مجری پروژه ساخت کتابخانه را آغاز کردند.
طرح‌های اولیه در حضور آیت‌الله علوی بروجردی، مهندس تابش، مهندس معمار سید محسن میرحیدر بررسی و محل احداث ساختمان کتابخانه در ضلع شمال غربی مسجد در نظر گرفته شد. این مکان محل سرویسهای بهداشتی مسجد بود که قرار شد این سرویس‌ها تخریب و به محل دیگری منتقل گردد.
همچنین مقرر گردید بخشی از طبقه دوم ساختمان مسجد در ضلع شمال غربی، که توسط مؤسس معظم به عنوان سالن مطالعه در اختیار کتابخانه فیضیه گذاشته بود، تجدید بنا گردد. در نقشه اولیه ساختمان کتابخانه در سه طبقه طراحی شده بود که با درخواست تولیت محترم به چهار طبقه افزایش یافت.
نقشه‌های اولیه ساخت اصلاح شد و زیربنای ساختمان کتابخانه به چهار هزار مترمربع افزایش یافت. در طراحی ضلع غربی مسجد با دقت نظر آقای مهندس معمار میرحیدر، نمای بیرونی ساختمان طوری طراحی شد که با سبک معماری آقای لرزاده به طور کامل همخوانی داشت.
در مدت زمان اجرای پروژه آقای مهندس تابش و همکاران و مهندسین ارشد به طور منظم (ماهانه) چند بار از نحوه روند کارها بازدید می‌کردند. در مدت دوسال با تلاش شبانه روزی آقایان مهندس صفاری(مهندس مجری پروژه) و مهندس شیخ‌الاسلام(مهندس ناظر پروژه)، ساختمان کتابخانه ساخته شد. در طول انجام پروژه، آیت الله علوی بروجردی بارها از روند اجرای ساخت کتابخانه بازدید کرده و تذکرات لازم را می‌دادند.
تغییر نام از کتابخانه مسجد اعظم به کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی
در ماه‌های آخر ساخت ساختمان کتابخانه که کارهای نازک‌کاری و کاشی‌کاری انجام می شد نوبت به کاشی کاری سر درب اصلی ورودی کتابخانه رسید. از طرف عده ای به تولیت کتابخانه پیشنهاد شد عنوان کتابخانه به نام کتابخانه حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی بر روی کاشی‌ها نوشته شود. ایشان بعد از انجام مشورت‌های لازم با این پیشنهاد موافقت فرمودند و از آن زمان به بعد، کتابخانه مسجد اعظم با نام کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی شهرت یافت.
پس از این تغییر آیت الله العظمی صافی گلپایگانی از مراجع معظم تقلید در جلسهای از سلیقه آیت الله علوی بروجردی در استفاده از عنوان کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی برای کتابخانه مسجد اعظم به دلیل زنده کردن نام زعیم عالی‌قدر حوزه، قدردانی می‌نمایند.
تجهیز ساختمان جدید
تهیه تجهیزات برای ساختمان جدید کتابخانه از دغدغه های اصلی تولیت و دستاندرکاران ساخت کتابخانه بود. ابتداء لازم بود بودجه خرید تجهیزات برآورد گردد. این کار توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با همکاری شرکت مهندسین مشاور پیرراز انجام شد و مبلغ هفتصد میلیون تومان برآورد گردید. موضوع تامین اعتبار توسط تولیت محترم در جلسهای با آقای دکتر ناظمی اردکانی استاندار قم مطرح شد و ایشان در این خصوص قول مساعد دادند.
با پیگیری موضوع توسط مدیر کتابخانه، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت استانداری مسئول برآورد هزینه‌ها شد و اعتباری به مبلغ پانصد میلیون تومان تصویب شد. این مبلغ در اختیار بنیاد مسکن انقلاب اسلامی قرار گرفت و بخشی از تجهیزات توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و بخش دیگری توسط شرکت مهندسین پیرراز تهیه و نصب شدند.
با توجه به محدویت اعتبار موجود برای تهیه تجهیزات جلسات مشترکی با مدیر کتابخانه و مهندسین پیرراز تشکیل شد. طبق نظر مهندسین شرکت پیرراز و موافقت مدیر کتابخانه، تجهیزات چوبی شامل میز، صندلی و قفسه‌های چوبی از شرکت صنایع چوپ آستان قدس رضوی، قفسه‌های فلزی از شرکت آلاوه و تجهیزات رایانه‌ای از شرکت ایرانیان تهیه گردید. با نصب و چیدمان تجهیزات و انتقال کتاب‌ها، کتابخانه آماده افتتاح شد.
افتتاح ساختمان جدید
صبح روز 27/12/1388، مراسم افتتاح ساختمان کتابخانه با شکوه خاصی با حضور ریاست محترم جمهوری اسلامی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تولیت آستانه مقدسه، تولیت مسجداعظم، استاندار قم و جمعی از شخصیتها و مسئولین استانی در محل کتابخانه برگزار شد و کتابخانه توسط آیت الله مقتدائی، مدیر محترم حوزههای علمیه، افتتاح گردید.
