رؤسای کتابخانه
دوره ریاست آیت الله استادی
آیت الله دانش آشتیانی از طرف مؤسس فقید به عنوان اولین رئیس کتابخانه انتخاب شدند. پس از واگذاری کتابخانه به حوزه علمیه طبق مصوبه شورای عالی حوزه، مسئولیت اداره کتابخانه برعهده مدیر حوزه بود. در آن زمان آیت الله استادی مدیر حوزه علمیه بودند و با وجود اشتغالات علمی و کاری که داشتند می توانستند شخص دیگری را به مسئولیت کتابخانه منصوب کنند ولی به دلیل علاقه‌ای که به کتاب و کتابخانه داشتند، شخص ایشان مستقیما اداره امور کتابخانه را پذیرفتند.
آیت الله استادی به صورت منظم در کتابخانه حضور پیدا میکرد و از نزدیک بر روند انجام کارها نظارت داشت. ایشان در سال اول مسئولیت خود، توانست تحولات بزرگی را در کتابخانه ایجاد کند. ایشان در همه زمینه های کتابداری زمینه رشدکتابخانه را فراهم نمود و ضمن بازسازی مخزن، کار سازماندهی منابع و ارتقای سطح خدمات عمومی کتابخانه را در اولویت قرار داد.
ایشان در سال 1377 حجت الاسلام والمسلمین آقای صادق حسن‌زاده را که از محققین و همکاران سازماندهی و فهرستنویسی کتابخانه بود به مدیریت اجرایی کتابخانه منصوب کرده و خود بر حسن انجام کارها نظارت مستقیم داشتند.
آیت الله استادی در تاریخ 7/8/1377 از مدیریت حوزه قم کنارهگیری کرد و آیت الله حسینی بوشهری مدیر حوزه شدند. نظر به اینکه ریاست کتابخانه باید به مدیر جدید حوزه منتقل می‌شد در تاریخ 1/9/1377 نامهای از طرف شورای عالی حوزه خطاب به آیت الله استادی ارسال و از ایشان خواسته شد سرپرستی کتابخانه را به مدیر جدید حوزه واگذار کند.
هنگامی که آیت الله دانش آشتیانی از این موضوع مطلع شدند، نامهای به این شرح مرقوم داشتند:
«بسمه تعالی»
شورای عالی محترم مدیریت حوزه مقدسه علمیه قم - صانها الله تعالی عن التهاجم -
سلام علیکم
بعد از ابلاغ سلام و ادای احترام به عرض می رساند:
اولا - از قبول سرپرستی و اداره امور کتابخانه مبارکه مسجد اعظم که مورد نیاز محسوس حوزه علمیه می باشد، متشکر و امید است در سایه عنایات خاصه حضرت حق تعالی جل و علا پیوسته موفق و مؤید باشید.
ثانیا - یک قطعه چک بانک ملی قم به مبلغ یک صد هزار تومان بابت کمک ماهانه مستمری که از طرف دفتر حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای سیستانی مدظله العالی به عمل می آید برای دو ماه رجب و شعبان 1419 کتابخانه به ضمیمه ارسال گردید، لطفا وصول آن را دستور اعلام فرمایید.
ثالثا - گرچه حضرت آیتالله استادی دامت برکاته نظر به کثرت مشاغل از همکاری و مدیریت حوزه کناره گرفته اند ولی نظر به مهارت و تخصص فنی بیشتری که در امر کتاب و کتابخانه دارند، انتظار می رود به قبول مسئولیت امر کتابخانه ادامه داده و مدیریت این مرکز علمی و فرهنگی را عهده دار باشند، مزید تشکر و امید است مورد توجه حضرت بقیة الاعظم - ارواحنا فداه - بوده باشند.
والسلام علیکم و علی اخواننا الصالحین
5 شهر شعبان 1419، ابوالقاسم دانش آشتیانی»
دبیرمحترم شورای عالی حوزه پس از دریافت نامه آیت الله دانش آشتیانی در تاریخ 23/9/1377 نامهای خطاب به مدیر حوزه علمیه قم، به شرح زیر، می‌نویسد:
بسمه تعالی
جناب حجت الاسلام والمسلمین حاج آقای بوشهری«زیدعزه الشریف»
سرپرست محترم مدیریت حوزه علمیه قم
سلام علیکم
با توجه به اینکه شورای عالی حوزه علمیه قم سرپرستی مدیریت کتابخانه مسجد اعظم را به مدیریت حوزه علمیه قم سپرده است به پیوست تصویر نامه حجت الاسلام والمسلمین حاج آقای آشتیانی مورخ پنجم شعبان 1319 جهت اقدام مقتضی ارسال می گردد.
با تقدیم احترام
حسین راستی کاشانی
دبیر شورای عالی حوزه علمیه قم 23/9/1377
مدیر محترم حوزه پس از دریافت نامه دبیر شورای عالی حوزه، با آیت الله استادی صحبت کرده و از ایشان درخواست می کند سرپرستی کتابخانه را برعهده داشته باشد. آیت الله حسینی بوشهری پس از مدتی حکمی برای تمدید ریاست آیت الله استادی مرقوم می کند.
بسمه تعالى
حضرت آيت الله استادى دامت بركاته
سلام عليكم
با توجه به نامه مورخ پنجم شعبان 1419 حضرت حجه الاسلام والمسلمين آقاى دانش آشتيانى و نامه مورخ 1377/9/23 شوراى عالى حوزه, مسووليت اداره كتابخانه را به حضرتعالى كه از چهره هاى علمى و برجسته حوزه مقدسه محسوب مى شويد و علاوه بر اين در زمينه كتاب شناسى از دانش و تخصص لازم برخوردار مى باشيد واگذار مى نمايم... بديهى است كه مديريت حوزه نيز در جهت پيشبرد اقدامات جنابعالى از هر نوع همكارى دريغ نخواهد داشت.
سيد هاشم حسينى بوشهرى
مدير حوزه علميه قم
«به اين ترتيب بنده با اعتمادى كه به تقوا و ديانت مرحوم آية الله دانش آشتيانى داشتم كه اين واگذارى را با رعايت همه جوانب شرعى آن انجام داده اند و نيز به خواسته شوراى عالى حوزه و مدير محترم حوزه, مدت حدود پنج سال اداره و نظارت به امور كتابخانه را به عهده داشتم و در اين مدت برخى از اساتيد و نيز آية الله علوى بروجردى (نواده مرحوم آية الله العظمى بروجردى) كه همواره خواهان آنند كه نام آية الله العظمى بروجردى زنده بماند, از اين كه اين كار را پذيرفته ام اظهار خرسندى مى كردند; ولى از آن جا كه بحمدالله به مرور كارهاى كتابخانه به صورت منظم درآمد و نواقص آن در حد توان برطرف شد, چند ماه قبل در جلسه شوراى عالى حوزه, در حضور مدير محترم حوزه, از ادامه اين خدمت عذر خواستم و مورد قبول قرار گرفت.»
اقدامات آیت الله استادی
برای آشنایی بیشتر با فعالیت های صورت گرفته در دوره پنج ساله ریاست آیت الله استادی بر کتابخانه به مصاحبه ایشان با نشریه پیام حوزه نگاهی می کنیم. ایشان در پاسخ به سوال "در اين مدت حدود پنج سال چه كارهايى انجام شد؟" می فرماید:
«ضمن تشكر از شوراى عالى حوزه و نيز سپاس از حجه الاسلام والمسلمين جناب آقاى حسينى بوشهرى كه در طول اين پنج سال و مدت مديريت ايشان از حيث تامين هزينه ها همكارى بسيار بسيار خوبى داشتند, عرض مى كنم: كارهايى كه انجام شده به اين قرار است:
1. مخزن کتابخانه به هیچ نحو ظرفیت کتابهای موجود را نداشت ، بنابراین طبقه دوم به صورت مطلوبی با هزینه حدود سه میلیون تومان احداث شد.
2. تعداد شصت و پنج هزار جلد کتاب با همکاری چند نفر از فضلا و با صرف وقت فراوان و هزینه دو میلیون تومان موضوع‌بندی شد و کتاب های هر موضوع در قسمتی خاص قرار گرفت.
3. بیش از هزار جلد از نسخههای خطی و قسمتی از کتابهای چاپی به صورت سنتی ترمیم و صحافی شد. (با هزینه ای حدود دو میلیون تومان)
4. دستگاه عکسبرداری از نسخههای خطی، به مبلغ حدود چهار میلیون تومان، خریداری شد تا زمینه استفاده پژوهشگران از این نسخ فراهم شود.
5. ثبت همه کتابها در دفتر ثبت کتابخانه و رایانه انجام شد تا مراجعان بتوانند به سرعت به کتاب مورد نظر دست یابند. برای این امر در حدود دو میلیون تومان هزینه شد.
6. به علت زیانبار بودن کولر آبی برای کتابخانه و کتابها، کولر گازی و نیز قفسههای لازم و برخی وسایل لازم دیگر با مبلغ حدود یک میلیون تومان تهیه شد.
7. فهرست جدید برای نسخههای خطی توسط آقان حسن زاده و طیار مراغه‌ای و با هزینه ای به مبلغ چهار میلیون تومان تهیه شد. این مبلغ توسط دانشمند محترم، حضرت آقای درایتی از یک بودجه دولتی مربوط به تحقیقات، پرداخت گردید.
8. استخدام دو- سه نفر کارمند جدید که خوشبختانه به خاطر علاقه مند بودن به این کار و با ارشادات مدیر فعلی کتابخانه، حضرت آقای حسن زاده مراغه‌ای، با کتابها و نسخه‌ها آشنا شدند و می‌توانند کتابداران قابل قبولی باشند.
9. کتابخانه تعداد زیادی مجلات و جزوه‌های کوچک دارد که با کوشش همین کارمندها، آنها هم به صورتی تنظیم و تا حدی شناسایی شده است و تعداد زیادی کتابهای به زبان خارجی در کتابخانههای مرحوم رمضانی بود، که این کتابها هم بررسی مقدماتی اجمالی شده است.
10. بنابراين همان طور كه عرض شد (غير از مبلغى كه حضرت آقاى درايتى پرداخت كرده‌اند) با توجه به هزينه هايى كه ياد شد و نيز حقوق كارمندان كتابخانه, مديريت حوزه در اين پنج سال, حدود سى ميليون تومان براى كتابخانه هزينه كرده است تا در حال حاضر, از هر جهت كتابخانه در حد ظرفيت و شرايط خود، مورد بهره بردارى قرار گرفته است و از اين مبلغ دو ميليون تومان را حضرت حجه الاسلام و المسلمين آقاى شهرستانى به تقاضاى اين جانب مرحمت كردند و نيز ماهيانه به طور مرتب پنجاه هزارتومان دريافتى مرحوم آقاى دانش از جناب شهرستانى بود كه به مركز مديريت مى دادند. بقيه اين مبلغ كلان رامديريت حوزه به خاطر اهميت كتابخانه مسجد اعظم از بودجه و موجودى خود تإمين كرده است, كه جاى بسى سپاس و تشكر دارد. فعلا هم كتابخانه با هشت نفر كارمند و هزينه هاى جانبى, شايد ماهانه يك ميليون تومان هزينه دارد كه توسط مديريت حوزه پرداخت مى گردد.
در ادامه این مصاحبه آیت الله استادی توصیه هایی می فرماید: « كتابخانه با ظرفيت مكانى فعلى به هيچ نحو نمى تواند پذيراى كتاب هاى جديد باشد پس بايد به طور كلى از خريد كتاب خوددارى شود، البته اين كتابخانه به خاطر نسخه هاى نادرى كه دارد، همواره مورد مراجعه محققان خواهد بود و نبود كتاب هاى جديد در آن در اين جهت موثر نيست. كتاب هاى اهدايى در صورتى پذيرفته شود كه تكرارى نباشد. هر قدر ميسر باشد، برنامه رايانه اى كتابخانه تكميل و كامل تر گردد.
مدير فعلى كتابخانه حضرت آقاى حسن زاده مراغه اى كه امتياز كتاب دوستى و اهل كتاب بودن را دارند، با همكاران گرامى شان با برنامه ريزى، زمينه استفاده از كتابخانه در طول سال حتى تابستان و ايام تعطيل حوزه را هر چه بهتر و بيش تر فراهم سازند و بدانند كه خدمت به اين كتابخانه، خدمت به حوزه و خدمت به حوزه از موجبات رضايت خدا و اولياى اوست.
اگر بتوانند هر سال مجموعه اى شامل برخى از رساله هاى كوچك سودمند كه در كتابخانه موجود است و نيز گزارشى از كار كتابخانه و همچنين معرفى برخى از كتاب هاى خطى يا چاپى نفيس و نيز ذكر خيرى از مرحوم آية الله العظمى بروجردى و آية الله دانش آشتيانى, منتشر سازند, كارى درخور تقدير است.
اميدوارم اين عزيزان با ارشادات مدير محترم حوزه و عنايت ويژه اى كه به كتابخانه مسجد اعظم دارند, بتوانند توفيق خدمتگزارى بيش تر و بهتر را داشته باشند.
در پايان عرض مى كنم: كتابخانه به صورت فعلى درآمده و خوشبختانه فعال است و آية الله دانش آشتيانى هم به رحمت خدا واصل شده اندو كتابخانه به هيچ وجه زير نظر مديران آستانه مقدسه حضرت معصومه(س) نيست و مديريت حوزه هزينه هاى ماهانه (حدود يك ميليون تومان) آن را مى پردازد. بسيار مناسب است جناب حجه الاسلام والمسلمين آقا سيد محمدصادق طباطبائى (متولى مسجد اعظم) موضوع مسجد را از كتابخانه جدا كرده و با كتابخانه آشتى نموده و نظارت و اشراف به امور كتابخانه را به عهده بگيرند و با صرف فقط روزى يك ساعت در كتابخانه, موجب رشد بيش تر آن شوند. فكر مى كنم اگر اين بزرگوارى را انجام دهند، خرسندى جدشان مرحوم آيةالله العظمى بروجردى و والد ماجدشان مرحوم حجت الاسلام والمسلمين سيد محمد حسن طباطبائى بروجردى را در پى داشته باشد و آن طور كه بنده اطلاع دارم در صورت قبول و لطف ايشان, مدير محترم حوزه از اين موضوع كاملا استقبال مى نمايد.
در اين جا لازم مى دانم عرض كنم در طول اين حدود پنج سال, حقير به نظر خود خدمتى به اين كتابخانه انجام داده ام, اما در عين حال اگر غفلتى شده و يا كار خلافى از اين جانب نسبت به كتاب ها و كتابخانه سر زده باشد - با طلب رحمت براى مرحوم آية الله العظمى بروجردى- از خداى منان مى‌خواهم كه از لغزش هايم بگذرد.
بمنه و كرمه و بحق محمد و آله الطاهرين»
ویژه‌نامه پیام حوزه
با اقدام آیتالله استادی ویژه نامهای برای کتابخانه مسجد اعظم در شماره 31 نشریه پیام حوزه ( پاییز 1380) منتشر شد.
در این شماره مقالاتی درباره کتابخانه و مؤسس معظم آن چاپ شده است: نگاهی گذرا بر زندگانی آیت الله العظمی بروجردی رحمةالله به قلم مرتضی اخوان، کتابخانههای پیش از کتابخانه مسجد اعظم در قم به قلم عسگر سپهوندی، کتابخانه مسجد اعظم قم اثری ماندگار به قلم صادق حسن‌زاده، شرح حال دو تن از بانیان و اهداکنندگان اولیه کتابخانه مسجد اعظم و کارنامه درخشان حاجی خاور به قلم کوروش نوروز مرادی، شرح حال آیتالله دانش آشتیانی به قلم مهدی سلیمانی، شرح حال اجمالی برخی از کتابداران و فهرست‌نگاران کتابخانه مسجد اعظم، حوزه علمیه قم و کتابهای خطی، نظری بر فهرست نسخههای خطی کتابخانه مسجد اعظم به قلم علی صدرائی خویی، صد نسخه نفیس به قلم علی خلیلی، گذری بر نشریه کتابخانه عمومی مسجد اعظم به قلم مرتضی قاسم زاده، تفسیر سوره حمد تألیف آیتالله حاج شیخ مرتضی حائری رحمةالله وکتابخانه مسجد اعظم گذشته و حال در مصاحبه آیتالله استادی.
دوره ریاست آیت الله حسینی بوشهری
آیت الله استادی پس از پنج سال خدمت خالصانه و سامان دادن امور کتابخانه، در تابستان سال 1380 از ریاست کتابخانه کنارهگیری کرده و ریاست آنرا را به مدیر حوزه علمیه قم واگذار می کند.
آیت الله سید هاشم حسینی بوشهری به مدت هفت سال ریاست کتابخانه را برعهده داشتند. در دوران ریاست ایشان اداره امور کتابخانه به عهده مدیر اجرایی کتابخانه بود و وی به طور مستقیم در کارها دخالت نمی‌کرد؛ اما با نگاه کلان به فعالیت‌های کتابخانه نظارت داشت.
بیشتر امور اجرایی کتابخانه با معاون اداری و مالی حوزه هماهنگ می شد و حاج آقای گلزار در جریان کارهای کتابخانه بودند.
در این دوره با استقبال خوب طلاب و فضلای حوزه برای استفاده از کتابخانه موجب شد کتابخانه به یکی از فعال ترین کتابخانههای شهر مقدس قم تبدیل شود. خدمات کتابخانه ارتقاء یافت و با حمایت آیت الله حسینی بوشهری اطلاعات کتاب‌شناختی کتابها در سیستم رایانه ثبت و با کمک نرم افزار، خدمات کتابداری دیجیتال شد.
دوره ریاست آیت الله مقتدائی
با تصویب شورای عالی حوزه آیت الله مرتضی مقتدائی در سال 1387 به مدیریت حوزه علمیه قم منصوب شدند. ایشان در اداره کتابخانه دخالت نکردند بلکه با پیشنهاد تغییرات در ساختار مرکز مدیریت و تصویب شورای عالی، اداره کتابخانه را به معاونت پژوهش حوزه واگذار کردند. در این مدت اداره کتابخانه بر عهده مدیر اجرائی کتابخانه بود.
آیت الله مقتدائی به عنوان مدیر حوزههای علمیه، نقش مؤثر و قابل توجهی در رشد و ارتقاء کتابخانه داشتند. ایشان ضمن افتتاح ساختمان جدید کتابخانه با حمایت‌های بی دریغ خود زمینه تهیه بخشی از نواقص تجهیزات کتابخانه را فراهم کردند. ایشان علاقه خاصی به حضرت آیت الله بروجردی داشتند و نقل می فرمودند در سال 1340 در مراسم افتتاح کتابخانه حضور داشتند. ایشان در دوره مدیریت خود، چندین بار به کتابخانه آمدند و از نزدیک در جریان فعالیت‌های کتابخانه قرار گرفتند.
با حمایت و موافقت آیت الله مقتدائی بخش خواهران، پایگاه اطلاع‌رسانی و کتابخانه دیجیتال در کتابخانه راه اندازی شدند.
واگذاری اداره کتابخانه به معاونت پژوهش حوزه
در زمان تغییر ساختار حوزه علمیه، مدیر کتابخانه در نامهای به مدیر حوزههای علمیه از ایشان درخواست میکند جایگاه سازمانی کتابخانه در ساختار جدید مرکز مدیریت مشخص و بودجه و پرسنل مورد نیاز برای راه اندازی ساختمان جدید کتابخانه تأمین گردد. آیتالله مقتدائی نامهای خطاب به دبیر شورای عالی حوزههای علمیه نوشته و درخواست‌های کتابخانه را به آن مقام، اعلام نمودند.
در سال 1388، اداره کتابخانههای تحت پوشش مدیریت حوزه از جمله کتابخانه مسجد اعظم به معاونت پژوهش حوزههای علمیه واگذار شد و در پی این ابلاغیه حجت الاسلام و المسلمین سید علی عماد، معاون پژوهش حوزههای علمیه، به ریاست کتابخانه منصوب شدند.
دوره ریاست حجت الاسلام والمسلمین عماد
در دوره ریاست حجت الاسلام والمسلمین سید علی عماد؛ در کتابخانه مسجد اعظم تحولات و اقدامات چشم گیری صورت گرفت. ایشان با نگاه جامع و روشنفکرانه و با شناخت و آشنائی کامل به کار کتابخانه توانستند کتابخانه مسجد اعظم را که یک کتابخانه سنتی بشمار می رفت به یک کتابخانه مدرن و روزآمد تبدیل کنند. وی نیاز مخاطب را می‌شناخت و با دانش کتابداری و اطلاع رسانی آشنا بود و با مدیریت قوی خود توانست در همه زمینه ها کتابخانه را ارتقاء دهد. اهم اقدامات ایشان از سال 1388 تا به امروز به این شرح است:
- تدوین سند چشم انداز و برنامه توسعه کتابخانه
- تأسیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد حوزههای علمیه
- تدوین اساسنامه، ساختار و شرح وظایف کتابخانه
- تشکیل شورای سیاستگذاری کتابخانه
- فراهم کردن زمینه برای استفاده کتابخانه از اساتید و کارشناسان کتابداری
- راه‌اندازی بخش‌های مجموعه‌سازی، ساماندهی، اشاعه اطلاعات و فناوری اطلاعات
- فهرست نویسی نسخ خطی و چاپ سنگی، چاپ سربی و چاپ صنعتی کتابخانه
- تاسیس کتابخانه دیجیتال و راه اندازی پرتال کتابخانه
- تعامل مناسب با تولیت کتابخانه
- حمایت از برنامه ها پیشنهادی مدیر کتابخانه
مدیران اجرایی کتابخانه
تاریخچه:
آقایان میرزا حسن دانش آشتیانی و حجت الاسلام والمسلمین شیخ احمد آل اسحاق از زمان تاسیس تا سال 1376 مدیران اجرایی کتابخانه بودند.
پس از واگذاری کتابخانه به مرکز مدیریت حوزه آیت الله دانش آشتیانی نامهای را خطاب به مدیر حوزه علمیه قم نوشت و از ایشان درخواست کرد تا شخصی را برای اداره امور داخلی کتابخانه منصوب کند. متن نامه به این شرح است:
بسمه تعالی
ریاست محترم شورای مدیریت حوزه علمیه قم، حضرت آیتالله استادی دامت‌تأئیداته
سلام علیکم
بعد از ابلاغ سلام، پیرو نامه مورخ 14/6/76 مربوط به کتابخانه مسجداعظم، اینک که شورای عالی مدیریت حوزه اداره امور کتابخانه را بوسیله آن مدیریت محترم تصویب نمودهاند، با تشکر از این بذل عنایت و لطف، مجددا از حضرتعالی استمداد نموده و نظر بناتوانی وضعیت خود از رسیدگی کامل بوضع کتابخانه خواهشمندم با همه مشاغل و گرفتاری‌هائی که دارید، حقیر را یار نموده و شخصی شایسته را برای اداره امور داخلی آن منصوب و با رسیدگی بوضع آشفته کنونی، دستورات لازمه را برای سازماندهی آن مقرر فرمائید تا با خواست خداوند متعال، در آینده با وضع بهتر و شایستهتری مورد استفاده آقایان فضلا و طلاب محترم حوزه مقدسه قرار گیرد. قبلا از بذل مساعدت و توجه عالی تشکر میکنم.
والسلام علیکم و الرحمه- سرپرست کتابخانه- ابوالقاسم دانش آشتیانی 20/6/76
گیرنده: تولیت محترم آستانه مقدسه- جهت اطلاع و همکاری
مدیران اجرائی
برای اداره امور اجرایی کتابخانه در اوایل سال 1377 پیشنهاد شد حجت الاسلام والمسلمین آقای صادق حسن‌زاده مدیر کتابخانه باشند آیت الله استادی با این پیشنهاد موافقت فرمودند و ایشان بیش از هفت سال مدیریت کتابخانه را بر عهده داشتند.
آقای حسن زاده از محققان و پژوهشگران حوزوی آشنا با دانش کتابشناسی هستند و با اشتیاق و علاقه خاصی کتابخانه را اداره می کردند. وی در مدت کوتاهی بر عناوین و موضوعات کتابها مسلط شده و راهنمای خوبی برای پژوهشگران و محققین بودند.
سازماندهی و فهرست کردن کتاب های چاپی و بیش از 2500نسخه از نسخ خطی کتابخانه از دیگر فعالیت های ایشان در کتابخانه بوده است.
حجت الاسلام والمسلمین حسن زاده در تابستان سال 1384، به دلیل قبول مدیریت حوزه علمیه شهرستان مراغه به شهرستان مراغه عازم شدند. خبر رفتن ایشان موجب ناراحتی کارکنان کتابخانه شد.
پس از مهاجرت ایشان؛ چند وقتی امور کتابخانه توسط آقای اسماعیل راه‌نوردثانی اداره شد. ایشان در این مدت امور کتابخانه را با آقای حسن‌زاده( به صورت تلفنی) و معاون اداری و مالی مرکز مدیریت هماهنگ می کرد. بعد از قطعی شدن رفتن آقای حسن‌زاده به شهرستان مراغه، با پیشنهاد مسئول دفتر آیت الله علوی بروجردی و پیگیری آقای غلام‌عباس گلزار (معاون اداری مالی مرکز مدیریت) با موافقت آیت الله حسینی بوشهری مدیر حوزه علمیه قم، آقای اسماعیل راه‌نورد ثانی به عنوان مدیر کتابخانه انتخاب شد.
گزارش اقدامات مرکز مدیریت حوزه علمیه در کتابخانه
1) تدوین سند چشم انداز و برنامه توسعه کتابخانه
پس از واگذاری کتابخانه به معاونت پژوهش حوزههای علمیه، حجت الاسلام والمسلمین آقای سید علی عماد (معاون پژوهش حوزه) از کتابخانه بازدید کردند. ایشان در این بازدید ضمن آشنایی با ظرفیت ها و بخش‌های مختلف کتابخانه، تدوین چشم انداز و برنامه توسعه کتابخانه را ضروری دانستند و تأکید کردند نگاه جامع و پژوهش‌محور به کتابخانه، استفاده از نظرات کارشناسی کتابداران و تنظیم ساختار سازمانی باید در اولویت برنامههای کتابخانه قرار گیرد.
در سال 1390، برنامه توسعه پنج ساله کتابخانه با همکاری اداره امور کتابخانههای حوزه تدوین شد. ارتقا جایگاه کتابخانه و الگو بودن آن برای سایر کتابخانههای حوزوی در صدر برنامههای کتابخانه قرار گرفت.
گزارش پنج ساله چشم اندازپ
مجموع فعالیت های پنج ساله کتابخانه تا پایان سال 1394 به این شرح است:
1. ارتقای جایگاه کتابخانه به عنوان کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد حوزه های علمیه
2. تدوین ساختار و سازمان نفرات کتابخانه در سال 1390
3. مجموع منابع کتابخانه 150.000 جلد شامل: 7300عنوان نسخه خطی- 8000 عنوان چاپ سنگی - 135000 جلد کتاب چاپی و نشریه
- مجموعه سازی بیش از 15000 عنوان کتاب در 20000 مجلد که تاریخ انتشار 12000 عنوان از آنها بعد از سال 1389 است.
- مجموعه سازی بیش از 8000 عنوان کتاب دیجیتال عربی، پایگاه نشریات، نرم افزارهای علوم اسلامی و پایگاه نورمگز
- انتقال کتابخانه شخصی آیت الله العظمی بروجردی و کتابخانه شخصی آیت الله محمدحسین علوی بروجردی به کتابخانه
- فراهم آوری 2500عنوان پایان نامه دیجیتال حوزه
4. کل منابع مکتوب و غیر مکتوب فهرست شده 107.000 عنوان در 140.000مجلد
- فهرستنویسی کتب چاپی50.000 عنوان در85.000 مجلد
- نشریات 1500عنوان در6000 شماره
- کتابهای چاپ سنگی 8000عنوان
- نسخ خطی 7300 نسخه
- فهرست پایان نامه‌های دیجیتال 3000 جلد
- نصب لیبل، بارکد و تگ امنیتی برای 100.000 جلدکتاب و نشریه
- صحافی کتاب چاپی و نشریه 7000 جلد
5. پذیرش و ثبت نام اعضا، جستجوی کتاب، امانت کتاب و خدمات جابجایی اطلاعات، پرینت و کپی برای مراجعه کنندگان بر اساس سیاست های کتابخانه مرکزی. همچنین ایجاد زمینه استفاده از نرم افزارهای علوم اسلامی، پایگاه نشریات، کتابخانه دیجیتال و اینترنت در بانک اطلاعات کتابخانه و ایجاد فضای اختصاصی به کاربران جهت ذخیره مطالعات و پژوهش‌ها بر روی انباره های مرکزی
- کل اعضاء: 7000 نفر (برادارن 5000نفر، خواهران 2000 نفر)
- ثبت نام در سال های(94-1393) برادران: 900 نفر و خواهران: 1400نفر
- تعداد مراجعان روزانه 1500 نفر برادران و 500 نفر خواهران
- ارسال بیش از 12000 جلد کتاب به تالارهای مطالعه (یک سال)
- نصب لیبل و تگ امنیتی برای 100.000 جلد کتاب (پنج سال)
- ساعت کار کتابخانه بخش برادران از ساعت 7 الی 21
- بخش خواهران از ساعت 7:30 الی 19:30
- راه اندازی سالن جلسات با ظرفیت 50 نفر
6. ارتقاء شبکه کتابخانه، افزایش ظرفیت انباره ها و افزایش پهنای باند اینترنت
- ارائه تصاویر نسخ خطی، چاپ سنگی، چاپ سربی، دائره المعارف های لاتین، پایان‌نامه‌های حوزوی و پایان نامه های کشورهای عربی از طریق اینترنت و شبکه داخلی کتابخانه
- راه اندازی بانک اطلاعات با 50 دستگاه رایانه در بخش برادران و خواهران و ارائه خدمات سرویس اینترنت و نرم افزارهای علوم اسلامی و کتابخانه دیجیتال
7. برای اینکه پژوهشگران بتوانند در موارد خاص کتاب ها را به امانت ببرند به صورت موردی کتاب به امانت داده می¬شود.
8. .انتشار فهرست نسخ خطی
- چاپ فهرست نسخ خطی در چهار جلد با حمایت حضرت آیتالله علوی بروجردی.
- چاپ نمایه فهرست نسخ خطی با بودجه حمایتی طرح مشکاة .
- چاپ محدود فهرست موضوعی نسخ خطی در 12 مجلد
- چاپ محدود فهرست نسخ چاپ سنگی در 3 مجلد
- چاپ کتاب نگاهی به نشریه کتابخانه مسجد اعظم
- تولید دیجیتال فهرست کتابهای چاپ سربی
- تولید الکترونیکی فهرست کتاب های درسی ایران
- تولید الکترونیکی فهرست پایان نامه های حوزه
9. راه اندازی پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه با امکان جستجو در لیست منابع کتابخانه و ارائه خدمات کتابخانه دیجیتال با حمایت دفتر تولیت توسط فناوری اطلاعات کتابخانه
10. برگزاری نمایشگاه‌ها و چاپ کتاب و بروشور
- برگزاری نمایشگاه در سالگرد آیت الله العظمی بروجردی
- برگزاری نمایشگاه گنجینه پژوهش
- ایجاد نمایشگاه دائمی کتابخانه شخصی آیت ا... بروجردی
- برگزاری چندین نشست علمی مرتبط با کتاب و کتابخانه
- چاپ بروشورهایی برای معرفی کتابخانه
- همکاری با موسسات، محققین و ناشرین برای انتشار چندین کتاب از نسخ کهن چاپ سربی و نفیس کتابخانه
11. عضویت در مجامع کتابخانه‌ای و عقد تفاهم نامه ها
- عضویت در جمع کتابخانه های بزرگ کشور(مکتب)
- عضویت در مجمع کتابخانه های تخصصی(دانشگاهی و حوزوی) استان قم،
- عقد تفاهم نامه با کتابخانه ملی و کتابخانه مجلس
- ایجاد زیرساخت های لازم از جمله کتابخانه دیجیتال
- ارسال منابع اهدائی به کتابخانه های حوزوی(کتابخانه فیضیه 300 جلد وکتابخانه مدرسه علمیه خان 500 جلد)
- اهدای میز مطالعه به استان خوزستان، کردستان و ...
- اهدای میز مطالعه و صندلی چوبی به مدارس علمیه استان قم
12. از آنجا که برگزاری دوره های آموزشی از خدمات جنبی کتابخانه های بزرگ بشمار می‌آید کتابخانه های مسجد اعظم اقدام به برگزاری دوره های آموزشی نموده است
- برگزاری دو دوره آموزش ضمن خدمت برای کارکنان کتابخانه
- .برگزاری کارگاه‌های آموزش فهرستنویسی (دوره مقدماتی و تکمیلی)
- برگزاری دوره مقدماتی آموزش زبان فرانسه برای کتابداران و فهرست نویسان
- برگزاری دو دوره آموزش نرم افزار کتابداری و کتابخانه دیجیتال برای کتابداران