حجت الاسلام والمسلمین علی صدرایی خوئی، محقق و پژوهشگر در حوزه نسخ خطی و چاپهای سنگی هم در این نشست ضمن اظهار خرسندی از چاپ کتاب فهرست نسخ چاپ سنگی کتابخانه مسجداعظم بیان داشتند: کتاب شناسان وقتی به نسخ خطی می‌رسیدند از اصطلاح «صاف شده» استفاده می کردند. وقتی گفته می شد کتابی صاف شده، گویا مشکل حل شده و در دسترس همه قرار گرفته است. این باعث شده فرهنگ بی اعتنایی به کتابهای خطی و سنگی چاپ قدیم در جامعه رواج یابد.

وی افزود: کتب چاپ سنگی فقط در موضوعات دینی نیست. در همه موضوعات مانند ادبیات و ریاضی نیز کتبی با چاپ سنگی وجود دارد. کتب سنگی ایران و هند مکمل هم هستند. برخی از کتب در هند برای اولین بار چاپ سنگی شده و بعد در ایران به صورت ناقص و بدون شناسنامه چاپ شده است؛ کتابهایی مانند «الشافی» مرحوم فیض و «حافظ قدسی».

آقای صدرایی خوئی همچنین اشاره کرد: بنده با دیدن ۲۰ هزار نسخه چاپ سنگی می توانم بگویم در زمان گذشته بسیاری از مولفان با اشراف خودشان بسیاری از کتب را به صورت چاپ سنگی منتشر کرده اند؛ خود مولف کتاب را زیر نظر خودش چاپ می کرد و لذا مثل قبل نبوده که کتب نسخه خطی داشته باشد. لذا بسیاری از چاپ سنگی ها نسخه خطی ندارند. یا اگر دارند از روی چاپ سنگی استنساخ شده اند. بسیاری از چاپ سنگی های دوره ناصری اینگونه اند. به همین دلیل در این دوره چاپ سنگی بر نسخه خطی مقدم می باشد.

وی افزود: مولف وقتی کتاب را می نوشت به چاپخانه می رفت و آن را اصلاح و چاپ می کرد. یعنی چاپ سنگی، نسخه اصلاح شده مولف است. اما برخی فکر می کنند نسخه خطی نسخه اصل است و چاپ سنگی را بر اساس آن اصلاح می کنند. ضمن آنکه به دلیل گرانی کتاب، قادر به خریدن کتاب نبودند و از روی چاپ سنگی می نوشتند. حالا برای تحقیق نباید برای این نسخه خطی ارزش قائل شد. اصل همان نسخه چاپ سنگی است. اگر در دوره مولف کتابی به صورت سنگی چاپ شده باشد، نسخه تصحیح شده همان نسخه سنگی است.

جناب آقای صدرایی خوئی گفت: در مورد کتابهایی که چندبار در زمان مولف چاپ شده نسخه آخر سند است و اگر به این موضوع توجه نشود نابسامانی ایجاد می شود. در شهرهای مختلف چاپهای سنگی داشتیم که در مراکز بزرگ از این آثار یک نسخه هم نیست. کتابهایی در خوی دیدم که در کتابخانه های بزرگ نیست. اینها در حکم کیمیا هستند. باید از کتابهای چاپ سنگی شهرستانها فهرست تهیه شود و جمع آوری گردد. الان دوره ارائه داشته هاست. کافی نیست که بدانیم نسخه ای در فلان شهر وجود داشته است.