کتاب «دوره جغرافياي مختصر عالم» تاليف «میرزا ابوطالب خان فردوسی» - مدير مدرسه متوسط فردوسي تهران و احتمالا زیسته عصر پهلوی - است. در صفحه عنوان اثر، تقريظ «رضا بن باقر نجمي تبريزي»، ملقب به «مهندس‌الملک» دیده می‌شود و کتابت این نسخه توسط «حسن بن مرتضي بن عباس ميرخاني»، ملقب به «سراج‌الکتاب» انجام شده است.

میرزا ابوطالب این کتاب را برای سال پنجم و ششم مدارس ابتدایی و موافق پرگرام جدید شورای عالی معارف و همچنین مطابق معاهدات صلح از سال 1919 تا 1923 میلادی تالیف نموده است. وی در ابتدای کتاب با تعریف علم جغرافیا و اطلاعات کلی در خصوص این علم اثر خویش را شروع می‌نماید. سپس به بیان جغرافیای پنج قاره جهان و بالاخص جغرافیای ایران می‌پردازد و در پاورقی صفحات، نام انگلیسی مناطق کشورهای اروپایی را قید کرده است.

کتاب دارای تصاویر و نقشه‌های رنگي با امضای «احمد بن سليمان» و «محمد قمی» (ص.39) است.

اگرچه این اثر را برخی به ابوطالب بن محمد اصفهانی (1166 – 1221ق.) نسبت داده‌اند اما ظاهرا این اشتباه ناشی از تشابه اسم این دو مولف است زیراکه سال تالیف این اثر و دوره حیات مولف فوق و شرح زندگانی وی که در منابع کتابشناختی ذکر شده با اثر حاضر همخوانی ندارد.

این کتاب در مطبعه نهضت شرق و مطبعه سعادت (تهران) در سال 1343 قمری با قطع خشتی، به خط نستعلیق در 54 صفحه بیست سطری برای بار چهارم منتشر شده است. لازم به ذکر است سال چاپ در صفحه عنوان کتاب 1342 قید شده است. در پشت جلد کتاب نیز اعلان تبلیغاتی مطبعه سعادت و فهرست کتابهای این سازمان برای دوره شش ساله مدارس ابتدایی آمده است.

این اثر در کتابخانه آیت‌الله العظمی بروجردی (ره) با شماره 10005 ثبت شده و از طریق پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه با آدرس blib.ir یا با لینک مستقیم زیر برای عموم، بدون نیاز به نام کاربری و کلمه عبور قابل مشاهده است.

http://blib.ir/diglib/GetFile.aspx?FileGUID=05F8D4B6-9083-43FB-A880-17A72A94B2BB&CMD=WPV

تهیه و تنظیم: حمیده روزبهانی 

کارشناس کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی