در ادامه سلسله جلسات تاریخ شفاهی کتابخانه ها که به همت کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی در سالن همایش کتابخانه برگزار می شود، روزهای شنبه و یکشنبه 13 و 14 آذرماه 1400 کتابخانه مسجد اعظم میزبان جناب حجت الاسلام و المسلمین محمد عبداللهیان رئیس مؤسسه معارف اسلامی امام رضا (علیه‌السلام) بود.

در این جلسه جناب حجت الاسلام و المسلیمن عبداللهیان به معرفی اجمالی فعالیتهای موسسه پرداختند و عنوان کردند، دلیل تاسیس این موسسه به نیازهای روحانیون برمی گردد و این موسسه به فعالیتهایی می پردازد که در حوزه به آن پرداخته نمی شود و حول محور معلومات و اطلاعاتی می چرخد که یک روحانی به آن نیاز دارد ولی در حوزه به آن دسترسی ندارد، از جمله علوم جامعه شناسی، مدیریت، روانشناسی ، آشنایی با سیستم های جاسوسی، فلسفه و کلام جدید و موضوعاتی از این دست. در همین راستا دوره های متعددی برای طلاب و روحانیون در طول سالهای 1361-62 تا سالهای 1371-72 برگزار گردید و این موسسه در این مدت  بیشتر وجه آموزشی داشت، اما نه به صورت مراکز آموزشی که امروزه وجود دارد. از سال 72 به بعد وجه آموزشی این موسسه کم رنگ تر شد و اقدامات این موسسه بیشتر به سمت فعالیتهای پژوهشی و ترویج معارف قرآن سوق پیدا کرد.

حجت الاسلام عبداللهیان فعالیتهای موسسه را از سال 72 تا به امروز به اختصار اینطور عنوان کردند:

اولین فعالیت این موسسه، انتشار فصنامه قرآنی بینات که نخستین نشریه تخصصی قرآنی و در وادی قرآن به زبان فارسی است. انگیزه انتشار آن هم این بود که احساس می شد در آن برهه معارف قرآنی دچار افت شده است. بینات در حقیقت به نقد و بررسی آثار قرآنی پرداخت. این نشریه قرآنی از ابتدا تا به الان حدود110 شماره از آن منتشر شده است و نشر آن تا کنون نیز ادامه دارد.  

ایشان افزودند: بعد از انتشار فصلنامه بینات، احساس می شد که این نشریه فضای آکادمیک و علمی دارد و مخاطبین آن دانشگاهیان، حوزویان، پژوهشگران و افراد فرهیخته هستند و این نیاز احساس گردید که باید برای عموم جامعه نیز چیزی در نظر گرفته شود. اینگونه بود که اندیشه تدوین و نشر نشریه بشارت شکل گرفت. شکل و قالب آن با فصلنامه بینات متفاوت بود، این نشریه به صورت دوماهنامه و برای جوانان منتشر می شد و فضای آن فضای سازندگی و هدایت بود و به زودی جای خود را در میان جوانان باز کرد.

رئیس موسسه معارف اسلامی امام رضا علیه السلام، ادامه دادند: نشریه سومی که موسسه امام رضا منتشر می کند، گاهنامه آفاق نور است. این نشریه نیز به فضای دیگری از مسائل قرآنی می پردازد و آن نشر و احیای میراث قرآنی است. از این نشریه حدود30 شماره منتشر شده است.

ایشان همچنین اذعان کردند: اقدام منحصر به فرد و مهم دیگری که این موسسه انجام داده است انتشار نشریه سپیده آفرین است که برای نابینایان منتشر می شود. این نشریه در حقیقت یک محتواست که با چهار قالب عرضه می گردد. یک قالب آن به صورت خط بریل منتشر می شود، یک قالب دیگر آن به صورت فایل صوتی و گویا عرضه می شود و قالب دیگر آن به صورت چاپی و قالب چهارم آن به شکل الکترونیکی منتشر می گردد. ضرورت انتشار این نشریه به آن جهت است که ما در کشور خود حدود یک میلیون نابینا داریم که مغفول واقع شده اند و در کتابخانه های دیگر به آنها توجه زیادی نمی شود. با توجه به این آمار و به دلیل بی توجهی که به این قشر شده، نشریه سپیده آفرین در هر چهار قالب حدود 500 هزار نفر خواننده دارد.

حجت الاسلام والمسلمین عبداللهیان در ادمه معرفی فعالیتهای این موسسه خاطر نشان کردند: اقدام و فعالیت بعدی این موسسه، راه اندازی کتابخانه تخصصی علوم و معارف قرآن کریم است که با 35 هزار جلد کتاب فعالیت می کند و حدود بیش از 1000 نفر از سراسر کشور عضو دارد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در کنار کتابخانه، مرکزی تاسیس نموده ایم تحت عنوان گنجینه نور که در آن پایان نامه ها و پژوهشهای قرآنی از سراسر کشور گردآوری شده است. تعداد این پایان نامه ها در حال حاضر به 22500 پایان نامه می رسد. این مجموعه تقریبا در کل کشور منحصربفرد است. چراکه تهیه پایان نامه از مراکز مختلف دانشگاهی و حوزوی روند دشوار و در بعضی مواقع غیرممکنی دارد. از این تعداد پایان نامه در حوزه قرآن، حدود بیش از15000 عنوان آن مربوط به بانوان قرآن پژوه است. نکته قابل توجه، اینکه اولین پایان نامه قرآنی که توسط بانوان نوشته شده، در سال 66 بوده است و در سال 72 اولین بانو در ایران، دکترای علوم قرآنی می گیرد.

فعالیت دیگری که در موسسه انجام می گیرد و می توان گفت که گنجینه نور از آن نشأت گرفته است، همایش بانوان قرآن پژوه است. این همایش یک فعالیت بین المللی است تحت عنوان همایش بین المللی بانوان قرآن پژوه که سالیانه در حدود 1000 نفر از این بانوان در برج میلاد جمع می شوند و در حضور روسای سه قوه از آنان تجلیل به عمل می آید. ایده تشکیل و راه اندازی گنجینه نور بعد از این همایش شکل گرفت.

همچنین از فعالیتهای دیگر این موسسه که پیوند با برگزای همایش بین المللی بانوان قرآن پژوه دارد، می توان از همایش «بانوی ایرانی، هنر قرآنی» نام برد. جشنواره ای ست که سالیانه برگزار می شده است و از بانوانی که آثار هنری در وادی قرآن داشتند، از هنر خوشنویسی و تذهیب گرفته تا منبت و معرق، تجلیل به عمل می آمد. این جشنواره حدود10 دوره برگزار شده است.

حجت الاسلام و المسلمین عبداللهیان در آخر گفتند: فعالیت دیگری که در موسسه صورت می گیرد، راجع به سوره مبارکه یس است. وی یادآور شد، در برج میلاد دو همایش و در قم هم دو همایش مخصوص سوره یس برگزار شده است. یک خانواده قرآنی تشکیل داده ایم تحت عنوان خانواده یس که هر شخص می تواند عضو این خانواده شود، به این شکل که هر روز یک سوره یس می خواند و تقدیم به حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) می کنند. تا کنون این خانواده حدود 13هزار عضو دارد.

این شرح فعالیتهای موسسه امام رضا علیه السلام بود که به اجمال توضیح داده شد.

تهیه و تنظیم گزارش: بنت الهدی موحدی محب