کتاب «جواهر الاخلاق و ضياء الاشراق» تاليف «محمود جواهري تهراني» و با کتابت «مرتضي بن عباس حسيني برغاني» است. این اثر در یک دیباچه، صد و ده فصل و یک خاتمه تنظیم گشته و شامل بخشی از کلمات قصار پیامبر اسلام و حضرت علی (ع) است. علاوه بر آن، مولف برخی از فصل‌ها را به آوردن نص دعاها، مضامین بلند اخلاقی و کرامت‌های عالی انسانی اختصاص داده است. همچنین گاهی اوقات داستان‌های اخلاقی عبرت‌آموز در ذیل همان فصل آورده است.
مرحوم آیت‌الله مرعشی نجفی در مقدمه‌ای که بر چاپ صنعتی این کتاب دارد چنین آورده است:
«از جمله کتب نفیس در خصوص تهذیب و تربیت نفس همانا کتاب (جواهرالاخلاق) می‌باشد زیراکه خصوصیات و مزایایی را حائز است که اکثر مؤلفات اخلاقیه آنها را دارا نیست. مانند سلامت عبارت فارسی و شیوایی قلم و استشهاد به آیات کریمه و احادیث شریفه منیفه و اشعار نغز و دلنشین در ذکر هر صفتی از اوصاف بشر، خواه حمیده، خواه ذمیمه و در حقیقت این تالیف جلیل مانند عصاره‌ای از بسیار کتب و رسائل اخلاقیه می‌باشد و از این جهت گوی سبقت را از اکثر آنها ربوده است (نقل از کتابشناسی ملی).
در سی صفحه ابتدایی کتاب، متن کامل وقفنامه مسجد و مدرسه محمودیه و م‍وق‍وف‍ات م‍ع‍ی‍ن‍ه از ام‍لاک و کتب آن مکان در بیست و هشت فصل تنظیم شده است. در این وقفنامه مشخص شده است که مدرسه محمودیه برای آموزش علوم دینی به اطفال فقرا و ایتام است و محل دقیق مسجد و مدرسه به شرح زیر تعیین شده است:
«در راسته خيابان دولتي، قرب گذر سرچشمه، محله عودلاجان من محلات دارالخلافه طهران که در آن مجراي آب روان قنات مرحوم خلدمکان حاج عليرضا، طاب ثراه است که حد شرقي به خانه والده حاجي محمدخان، معروف به باجي اصفهاني، حد غربي به خانه علي‌نقي‌خان، حد شمالي به خيابان دولتي که عبور تراموه (راه‌آهن) ميشود و حد
جنوبي به خانهها».
همچنین تمامی اجناس، اقلام و سایر ملزوماتی که برای این مکان‌ها تهیه شده، نیز ذکر گردیده است. در حاشیه صفحات ۲۵ و ۲۶ یادداشت صیغه‌نامه با مهر و امضا و به تاریخ ۱۳۲۵ از آقا سیدمحمدتقی، جمال‌الدین الحسینی و مرتضی غروی آمده است.
این مدرسه و مسجد اکنون در واقع خیابان امیرکبیر، نرسیده به چهارراه سرچشمه تهران است که به استناد خبرگزاری شبستان یکی از مدارس علمیه‌ای است که از بدو تاسیس تاکنون بدون وابستگی به مرکز مدیریت حوزه علمیه قم یا تهران فعالیت می‌کند.
پس از وقفنامه، ف‍ه‍رس‍ت م‍طال‍ب کتاب و همچنین دو ع‍ک‍س با چاپ گراور از مولف در ان‍ت‍ه‍ای م‍ق‍دم‍ه آمده است.
این کتاب در چاپخانه سيدمرتضي باسمه‌چی تهرانی، به دستیاری ميرزاحسن باسمه‌چی، سال ۱۳۲۵ قمري، در قطع رحلی با 499 صفحه و به خط نستعلیق منتشر شده است. کتاب دارای سرلوح و مهر بيضي در صفحه آغازین کتاب جواهر الخلاق با سجع «اداره انطباعات» است.
این نسخه در کتابخانه آیت‌الله العظمی بروجردی (ره) با شماره 983 ثبت شده و از طریق پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه با آدرس blib.ir یا با لینک مستقیم زیر برای عموم، بدون نیاز به نام کاربری و کلمه عبور قابل مشاهده است.
http://blib.ir/diglib/GetFile.aspx?FileGUID=E989C1CF-2293-41C0-BABC-472449AD7694&CMD=WPV
تهیه و تدوین: حمیده روزبهانی
کارشناس کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی