دراین کارگاه که به همت کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی به صورت مجازی برگزار می شود، دکتر طاهری مدرس کارگاه درباره سایت archive.org صحبت کردند و عنوان کردند، این سایت شامل آرشیو نت است و تمام اطلاعاتی که در نت منتشر می شود در این سایت آرشیو و ذخیره می شوند.

برخی از اطلاعات وب در طول زمان از بین می روند و یا اینکه به دلایل مختلف محتوا حذف می شود یا اصطلاحاً defunct ion می شوند. برای اینکه این اطلاعات و محتوا حفظ شوند همگی در این سایت آرشیو می شوند. یکی از اهداف مهم این سایت، همانطور که از نامش پیداست، آرشیو اطلاعات وب است و اطلاعات مهم و ارزشمند در آن نگهداری می شود و دیگری، دسترسی یکپارچه به منابع وب است که بتوانیم اطلاعات مورد نیاز را یکجا ببینیم و استفاده کنیم. و این اهداف باعث ایجاد چنین صفحه ای شده است.

در سال 1996 در امریکا بنیادی به نام archive.org تاسیس گردید و محصول آن آرشیو جامعی از اینترنت شد که در آن هم کتاب یافت می شود و هم صفحات وب و هم نرم افزارهای گوناگون.

محتوای این آرشیو از سه طریق تامین می شود: بخشی از اطلاعات و داده ها را می توانیم آپلود نماییم. البته این آپلود بعد از بازبینی و ویرایش اجازه انتشار پیدا می کند و در آرشیو وب می ماند. بخشی دیگر از محتوای آرشیو، هاروست می شود. به این معنا که از طریق یک ربات صفحات وب را استخراج می نمایند و در آرشیو وب نگهداری می کنند. تقریبا شبیه به کاری که موتورهای کاوش انجام می دهند با این تفاوت که در archive.org از  سایتهای معتبر و وبسایتهای شخصی که داده های مناسبی داشته باشند، صورت می گیرد. سومین راهی که از طریق آن محتوای سایت تامین می شود، اسکن کتابهاست.(book scanning) یعنی از کتابهای مفید و معتبر اسکن تهیه می کنند و در اینجا نگهداری می نمایند. در این آرشیو حدود بیش از 486 میلیارد صفحه وب ایندکس شده است.

همچنین این سایت بخشی دارد تحت عنوان (way back machine) از یک لیست استفاده می کند، و فقط روی وب کار میکند. Archive  شامل کل اینترنت است ولی قسمت  way back machine مخصوص وب است ، یعنی روی صفحاتی که از روی وب استخراج می شود، کار می کند.

تعداد کتابهای موجود در سایت archive.org به بیش از 5/4 میلیون کتاب از سال 1800 میلادی، یعنی از قرن19 به بعد می رسد که به صورت رایگان در سایت موجود است. علاوه بر کتاب حدود 20 میلیون فیلم وجود دارد و همچنین شامل نرم افزار و فایلهای صوتی می شود. حتی در آن نرم افزارهایی یافت می شود که در هیچ کجا پیدا نمی کنیم و بازیهای کامپیوتری، تصاویر نایاب از سازمان فضایی ناسا و بسیاری مجموعه های دیگر در آن وجود دارد.

بخش دیگر آن کتابهای صوتی این مجموعه است که فایلهای صوتی سراسر دنیا، به حدود 17یا 18 زبان زنده دنیا را شامل می شود.

در این سایت پادکست های زیادی وجود دارد و کلا توصیه می شود که به دنبال هر چیزی که هستید ابتدا سری به سایت archive.org بزنید و اگر پیدا نکردید از راههای دیگر برای یافتن آن اقدام نمایید.

همچنین تمام پادکست ها و فایلهای صوتی گردآوری شده در این سایت را می توانید به اشتراک بگذارید یا در لیست علاقه مندی های خود ذخیره کنید و یا بر اساس فیچرهای مختلف مرتب کنید و بازیابی نمایید.

و اما به سراغ تکست ها برویم. یک سری مجموعه در سمت راست صفحه وجود دارد و مجموعه ایست که از جاهای مختلف مثل کتابخانه کنگره امریکا، کانادا و بسیار کتابخانه های دانشگاهی دنیا گردآوری شده است و به صورت رایگان قابل دانلود است.

Open library از پروژه های بزرگ internet archive  است. با این تفاوت که همه آن رایگان نیست ولی در سایت archive.org همگی رایگان در اختیار قرار می گیرد. و دلیل اصلی تشکیل Open library شکایت و اعتراض برخی ناشران بود که باعث شد این پروژه ایجاد شود، تا اگر کسی تمایل داشت که کتاب خود را با هزینه در اختیار قرار دهد، این فضا فراهم باشد. این مجموعه، کتابها را، هم به صورت صوتی و هم با فرمتهای مختلف در اختیار قرار داده است تا هر کس بنا به نیاز خود از آنها استفاده کند.

همچنین در قسمت world cat می توانیم ببینیم که این مجموعه چه کتابخانه هایی را شامل می شود، البته کتابخانه های ایران را در بر نمی گیرد.

حتما توصیه می شود که سعی کنید یک اکانت شخصی ایجاد نمایید تا بتوانید از خدمات این سایت به رایگان و به راحتی استفاده کنید. بخصوص برای آپلود اطلاعات حتما نیاز هست که لاگین شوید و اکانت شخصی داشته باشید. البته همانطور که پیشتر گفته شد، پس از آپلود و پیش از انتشار یک ارزیابی روی محتوای مطلب صورت می گیرد و همچنین از طریق اکانت یک ارزیابی روی شخص آپلود کننده محتوا انجام می شود.

یادآوری این نکته ضروری است که جستجو در این سایت و بازیابی از آن با گوگل این تفاوت را دارد که دیتاهای archive.org  معتبرتر هستند و از سایتهای معتبری بازیابی شده اند.

بازیابی و جستجو در آن به زبانهای مختلف صورت می گیرد ولی زبان فارسی را به صورت مجزا ندارد اما آن را پشتیبانی می کند و قطعا در مجموعه هایی مثل کتابخانه کنگره و ... کتابهای فارسی نیز موجود است و برای یافتن آن و پیدا کردن شکل صحیح کلمات فارسی به شکل انگلیسی و مستند  کردن آنها، پیشنهاد می شود به سایت viaf.org مراجعه نمایید. به این صورت که اسم موردنظر خود را وارد می کنیم و شکل صحیح و مستند شده آن را به صورت الفبای انگلیسی برای ما نمایش می دهد. به عنوان مثال: صادق هدایت که شکل مستند شده آن به انگلیسی hidayat, sadiq است.

گزارش از: بنت الهدی موحدی محب

برای مشاهده ویدئو این جلسه به لینک زیر مراجعه کنید

https://www.aparat.com/v/zFXRw