«تاریخ حکمرانان هند» تالیف نصرالله بن محمدحسين فدايي با عنوان «داستان ترکتازان هند» نیز مشهور است. مولف از روی اسناد و مدارکی که در مدت خدمتگذاریاش در دربار «میرمحبوب علی خان دوم» به دست آورده بود و همچنین اسنادی که بعدها از زبان انگلیسی ترجمه کرده به بیان احوال حاکمان کشور هند پرداخته است. محمدعلي بن محمداسماعيل کشکول شيرازي کتابت این نسخه را برعهده گرفت.
میرزا نصرالله در مقدمه جلد اول علت نامگذاری این اثر را اینگونه بیان میکند که در کشور هند، هیچگاه فردی از خود هندیان بر سرزمین هند حکومت نکرده و حاکمان این کشور همیشه از سایر ملل بودهاند، این موضوع سبب گوناگونی و دگرگونی نژاد مردم هند شده است. بنابراین، نام کتاب خود را «داستان ترکتازان هند» مینهد.
وی همچنین در علت نگارش اثر بیان میکند که بزرگی هر زبان و سربلندی آن، بسته به شماره دانشنامههائی است که در آن زبان نگارش شده است. علاوه بر آن، وی معتقد است که پس از حمله تازیان به ایران و استفاده زبان عربی به جای فارسی، ایرانیان دیگرنتوانستند فرهنگی بنویسند و یا بیابند که دارای لغات فارسی باشد و بتوانند از لغات آن در زندگی خویش بهره ببرند. بنابراین، وی در تلاش بوده تا فرهنگ و دانشنامهای تالیف کند که از لغات فارسی استفاده کرده باشد.
این اثر در سال 1867 میلادی در «دفتر رجستر گورنمنت» هندوستان به ثبت رسیده و در 4 جلد (مولف از هر جلد با عنوان «کاخ» یاد میکند) با قطع وزیری، به خط نستعلیق و در صفحات 13 سطری منتشر شده و سرفصلها بالای صفحات نوشته شده است. تمامی مجلدات دارای فهرست مندرجات در ابتدای کتاب هستند.
ضمیمه این اثر کتابی با عنوان "فرهنگ هر چهار کاخ داستان ترکتازان هند" است که لغات موجود در کتاب داستان ترکتازان هند را به فارسی ساده ترجمه کرده است. از شگفتی این فرهنگ وجود واژه «فرودگاه» در آن است که هرچند بسیاری آن را از ساختههای این عصر به شمار میآورند اما در این فرهنگ معادل واژه عربی «مطار» ترجمه شده است.
سایر مشخصات جلدهای دیگر به شرح زیر است:
جلد اول: در چاپخانه خانگی میرزا نصرالله خان فدایی (بمبئی) منتشر شده و شامل سالهای 115 تا 932 ق. (معادل 732 – 1526 م.) و با 518 صفحه است. همچنین مقدمه مولف که در آن، علت تالیف، برتری دانش داستان بر دانش های دیگر، علت نامگذای کتاب و انگیزه نگارش این اثر را بیان میکند. صفحه عنوان این جلد نیز در کتیبه با طرح گل و بوته قرار دارد.
جلد دوم: در چاپخانه دت پرشاد (بمبئی) و با 586 صفحه منتشرشده و شامل سالهای 932 – 10168 ق. (معادل 1526 – 1658 م.) است.
جلد سوم: در چاپخانه دت پرشاد (بمبئی) و در سال 1310 و با 460 صفحه منتشرشده و شامل سالهای 1069-1141ق. (معادل 1658 - 1719 م.) است.
جلد چهارم: در 469 صفحه و شامل سالهای 1131 – 1279ق. (معادل 1719 – 1862م) است. مشخصات نشر در این مجلد بیان نشده است.
فرهنگ هر چهار کاخ داستان ترکتازان هند: در چاپخانه خانگی میرزا نصرالله خان فدایی (بمبئی) و در سال 1307 در صفحات دو ستونه جدول کشی شده و در 433 صفحه منتشر شده است.
مجلدات این کتاب در کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی از طریق پایگاه اطلاعرسانی کتابخانه با آدرس blib.ir یا با لینکهای مستقیم زیر برای عموم، بدون نیاز به نام کاربری و کلمه عبور قابل مشاهده است.
جلد اول:
http://www.blib.ir/diglib/GetFile.aspx?FileGUID=28F5984E-896E-4358-A2D4-ED88FFAB6CF8&CMD=WPV
جلد دوم:
http://www.blib.ir/diglib/GetFile.aspx?FileGUID=0861B5C6-0B78-4161-9352-5059016F9369&CMD=WPV
جلد سوم:
http://www.blib.ir/diglib/GetFile.aspx?FileGUID=BF603460-6069-4AA8-BE56-047C2BFA895C&CMD=WPV
جلد چهارم:
http://www.blib.ir/diglib/GetFile.aspx?FileGUID=F0532F96-D627-4AA3-A6A8-1AEC113A2748&CMD=WPV
فرهنگ هر چهار کاخ داستان ترکتازان هند:
http://www.blib.ir/diglib/GetFile.aspx?FileGUID=C70898F9-BC27-476B-98DB-FDDB23C6C278&CMD=WPV
تهیه و تدوین: حمیده روزبهانی
کارشناس کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی