این فرهنگ را محمد پادشاه بن غلام محی الدین متخلص به «شاد»، میرمنشی مهاراجه «میرزا آنند گجپتی راج‌منه سلطان بهادر»، راجه ایالت ویجی نگر از ایالات دکن هندوستان، برای استفاده طلاب گردآوری کرده است.

این کتاب با هزینه ابن راجه و به نام او «آنندراج» نوشته شده‌است. تالیف این اثر در سال 1306ق. به پایان رسیده است.

فرهنگ آنندراج مشتمل بر حدود ۳۰ هزار لغت فارسی، ترکی و عربی مستعمل در فارسی و مترادفات آن ها و مباحث دستوری است که از چهارده فرهنگ فارسی و عربی مثل برهان قاطع، فرهنگ جهانگیری، فرهنگ انجمن آرای ناصری، فرهنگ مویدالفضلاء، کشف اللغات، بهارعجم، هفت قلزم و غیره استخراج شده است. تنظیم این کتاب بر اساس حروف تهجی است و ذیل توضیحات هر لغت منبع مورد استناد مؤلف با حروف اختصار مشخص شده است. در مقدمه کتاب، مولف راهنمای استفاده از کتاب را شرح داده است.

اثر حاضر به دلیل احاطه مولف بر زبان انگلیسی به سبک فرهنگ‌های معتبر انگلیسی مرتب شده و  از کامل ترین و منظم ترین فرهنگ های زبان فارسی عصر مولف است. برای بسیاری از لغات فارسی شواهدی از شعر و نثر آمده، همچنین گاهی به مباحث دستوری و صرفی و نحوی کلمات و مترادفات آنها نیز اشاره شده است.

نسخه پیش رو یک سال بعد از تالیف در سه جلد و در چاپخانه «نولکشور» لکهنو (هند) منتشر شده است. هر سه مجلد با خط نستعلیق، در قطع رحلی و با سی و سه سطر، دارای سرلوح با طرح گل و بوته در صفحات سه ستونی جدول کشی شده تنظیم شده اند. نام کتاب و فصل بندی هر بخش در برنوشت کتاب ذکر شده است. این اثر در سالهای متفاوت و ناشران مختلف منتشر شده که مجموعه حاضر چاپ اول آن است.

سایر مشخصات هر جلد به شرح زیر است:

جلد اول: سال انتشار در 1889 میلادی با ‎1081‎ صفحه است. در ابتدای نسخه مولف مدحی از مهاراجه سلطان بهادر نوشته و علت تالیف این نسخه را شرح داده است. این جلد از الف الممدوحه شروع و تا باب الخاء است.

جلد دوم: سال انتشار در  1893 میلادی با ‎1‎۱۷۰ صفحه است. از باب دال المهمله شروع و تا باب الکاف العربی تمام می شود.

جلد سوم: سال انتشار در 1896 میلادی با 856 صفحه است. از باب الکاف اللفارسی شروع و تا پایان باب الیاء است. در انتهای نسخه سوم سه تقریظ از افرادی چون محمد داود متخلص به عزیز و محمد امام متخلص به نامی و چندین ماده تاریخ سروده افرادی چون محمدرضا علی بنارسی، قاضی محمد معین الدین صاحب الهامی به زبان فارسی، عربی و اردو موجود است.

این نسخه ها به ترتیب در کتابخانه آیت الله العظمی با بروجردی با شماره ثبت های 781 تا 783 ثبت شده اند و از طریق پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه با آدرس blib.ir یا با لینک های مستقیم زیر برای عموم، بدون نیاز  به نام کاربری و کلمه عبور قابل مشاهده است.

جلد اول:

http://www.blib.ir/diglib/GetFile.aspx?FileGUID=42F8CA79-2ECB-4ECE-A768-3F5C3BE2901A&CMD=WPV

جلد دوم:

http://www.blib.ir/diglib/GetFile.aspx?FileGUID=7FD4E48F-FBA0-4880-B1A9-1D72E578DE7A&CMD=WPV

جلد سوم:

http://www.blib.ir/diglib/GetFile.aspx?FileGUID=ACE8822D-2E52-4CCE-94BE-508606ABC91A&CMD=WPV

تهیه و تدوین: حمیده روزبهانی

کارشناس کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی