در ابتدای جلسه دکتر طاهری مدرس کارگاه با تبریک میلاد با سعادت کریم اهلبیت حضرت امام حسن مجتبی(ع) و خوشامدگویی به شرکت کنندگان جدید در این کارگاه علمی به مرور مباحث جلسه پیشین پرداختند و نکات مهم جلسه قبل را یادآور شدند و اینطور آغاز کردند که:

برخی از اساتید و متخصصان و  صاحبنظران حوزه پژوهش، همچون دکتر بازرگان و دکتر دلاور در منابع مختلف به صورتهای متفاوتی گامهای پژوهشی را تعریف کرده اند. برخی گامهای ۴ گانه، عده ای ۷ گانه و  بعضی۱۲ گانه معرفی کرده اند که همه این نظرات صحیح است، فقط در جزئیات و چگونگی دسته بندی با یکدیگر تفاوت دارند.

ایشان در ادامه همچنین عنوان کردند، همانگونه که میدانیم که اولین گام هر پژوهش یافتن موضوع است و موضوع هر پژوهشی همواره براساس مسئله است که در جلسه گذشته درباره انواع مسئله و‌ موضوع به طور مفصل صحبت شد و چیزی که در این جلسه یادآوری آن لازم است اینکه در یافتن موضوعهای قابل پژوهش جدید و به روز دنیا در علوم مختلف، طراحی کوئری های صحیح و کارآمد بسیار راهگشا و لازم است و حتما در طراحی کوئری ها باید به دسته بندی آنها توسط عملگر () توجه کافی صورت گیرد تا نتیجه مطلوب حاصل گردد.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه در راستای توصیه های جلسه گذشته در خصوص استفاده از عملگرها برای یافتن موضوع مناسب، افزودند باید به این نکته توجه ویژه داشت که در طراحی کوئری در جستجوهای انگلیسی حتی الامکان از عملگر (:site) استفاده نگردد تا فقط سایتهای دانشگاهی را جستجو کند، چرا که ممکن است سازمانهای پژوهشی دیگری بجز دانشگاهها وجود داشته باشند که تحت نظر اساتید دانشگاه و متخصصین قوی در حوزه های مختلف علوم به صورت خصوصی کار می کنند و ارائه موضوع پژوهشی می دهند و چنانچه از عملگر  (:site) استفاده شود، آن صفحات با وجود مفید بودن از جستجو خارج می شوند و بازیابی نمی گردند و این به دقت پژوهش لطمه وارد می کند و جامعیت آن را کاهش می دهد.

ایشان در ادامه بیان کردند همچنین با استفاده از عملگر (:inurl) میتوان فقط صفحات دارای پایان نامه را بازیابی کرد بدین شکل:

inurl:thesis OR inurl:theses ....

به این صورت مانعیت زیاد میشود در نتیجه دقت بالا میرود ولی جامعیت کم میشود و نتایج محدودتر میشوند.

این استاد برجسته دانشگاه علامه خاطرنشان کردند با توجه به اینکه موتورهای کاوش قابلیت کوتاه سازی دارند، اگر کلمه ای را جستجو کنیم تمام مشتقات آن را نیز بازیابی می کنند، ولی بهتر است به عنوان یک پژوهشگر حرفه ای برای دقت بیشتر جستجوی خود از عملگر (*) استفاده کنیم تا تمام اشکال یک واژه برای ما بازیابی گردد.

مانند: *librar

بدین شکل تمام شکلهای کلمه library برای ما بازیابی می شود.

رئیس مرکز اسناد و‌کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه در اینجای بحث عنوان کردند که پس از یافتن موضوع با ترفندهای گفته شده، وارد گام دوم پژوهش می شویم که آن پیشینه پژوهش است.

ایشان افزودند: از آنجایی که پژوهشهای یک حوزه مانند زنجیره به هم مرتبط هستند، مسئله های یک حوزه خاص یا یک بافت موضوعی خاص را حل میکنند، و دانش از ارتباط بین یکدیگر به وجود می آید، دانش ایزوله کارآیی ندارد و‌ کاربردی نیست، پس باید جایگاه پژوهش خود را در این زنجیره عظیم پیدا کنیم و با این کار بتوانیم خلأهای پژوهشی را پر کنیم و توجیه مناسبی برای کار پژوهشی خود داشته باشیم.

عضو بنیاد نخبگان کشور ادامه دادند: بدین ترتیب پیشینه پژوهش بسیار مهم است و در کل کار پژوهشی (مقاله، پایان نامه) مورد نیاز پژوهشگر خواهد بود.

پیشینه پژوهش به ما کمک میکند تا روش شناسی پژوهش خود را اصلاح نماییم و با پژوهشهایی که قبلاً در این زمینه انجام گرفته تطبیق دهیم، لذا به پیشینه پژوهش نیاز داریم تا بدانیم چنین موضوعی از چه روش پژوهشی استفاده کرده است.سپس باید یافته های خود را با پژوهشهای پیشین مقایسه کنیم تا جایگاه پژوهش خود را در میان پژوهشهای انجام شده پیدا کنیم و بدانیم کدام خلا را پر کرده ایم و با لینک کردن یافته های خود به پژوهشهای پیشین به حل بیشتر مسایل پژوهشی حوزه خود کمک کنیم.

حالا چطور این پیشینه ها را جستجو کنیم تا تمام موارد کارشده در این زمینه بازیابی شود؟

بدین ترتیب:

(inurl:handle OR inurl:dspace OR inurl:etd OR inurl:theses OR inurl:thesis OR inurl:dissertation OR inurl:research OR inurl:article) "Knowledge management"

نکته ای که دکتر طاهری در این مورد به آن اشاره کرد اینکه یک سری از نرم افزارها در حوزه کتابخانه دیجیتال وجود دارد که در url آنها واژه های handle و dspace استفاده می شود و کشورهای انگلوساکسون بیشتر از این نرم افزارها استفاده می کنند و چون سیستم آنها بر این اساس طراحی شده، لذا در جستجو و طراحی کوئری اینگونه عمل می کنیم

با این جستجو می توان مطمئن بود تمام مقالات بازیابی شده پژوهشی و‌ معتبر خواهد بود و پیشینه های کاربردی برای پژوهش پیش روی ما هستند.

استاد طاهری در ادامه خاطرنشان کردند که باید در مقالات به Doi آن مقاله دقت شود،چرا که تمام مقالاتی که Doi‌دارند کاملاً معتبر هستند.( Doi مخفف digital object identifier به معنای شناساگر شی دیجیتال است که همانند ISBN کتاب می باشد و شماره انحصاری هر مقاله است).

با این توضیح ایشان اشاره کردند که به این ترتیب میتوانیم به مقالات معتبر دست پیدا کنیم ولی اشکالی که این روش دارد اینکه ممکن است بسیاری از پایان نامه ها Doi نداشته باشند که باعث می شود تعداد قابل توجهی نتیجه از دست برود و بازیابی نشود.

دکتر طاهری در پاسخ به پرسش یکی از پژوهشگران که پرسید: چطور به پیشینه هایی به زبان فارسی دست پیدا کنیم بیان کردند: به چند روش میتوان این کار را انجام داد که یکی از آنها یافتن پایان نامه های فارسی با استفاده از سایت ایرانداک و سامانه گنج این وبسایت است، اما مشکلی که وجود دارد اینکه تمام پایان نامه های فارسی در ایرانداک نمایه نشده اند نظیر پایان نامه های دانشگاههای آزاد و علوم پزشکی و ... همچنین پایان نامه هایی هستند که تاریخ دفاع آنها قبل از پیروزی انقلاب بوده که در گنج موجود نیستند، لذا دکتر طاهری توصیه کردند که از کوئری برای یافتن پیشینه های فارسی استفاده شود به این شکل:

)inurl:thesis OR inurl:theses OR inurl:dissertation OR inurl:پایان نامه) AND "مدیریت دانش") (site:.ac.ir OR site:.org(

در پایان با صلوات بر محمد و آل محمد دکتر طاهری ادامه مباحث را به جلسه آینده موکول کردند.
 

گزارش از: بنت الهدا موحدی محب

فایل تصویری این جلسه را می توانید از لینک زیر دانلود نمایید

https://www.aparat.com/v/fraFV