۲۸س؛ ۱۸* ۲۶سم؛ غلطنامه،شماره صفحات گوشه داخلي صفحات درج شده است. کتاب داراي سرصفحه ساده با عنوان فصول و ابواب است
توصیف
آغاز: بسمله، روزنامه سفر فرنگستانست که بميمنت و مبارکي بخواست خداوند تعالي و قادر بيهمتا و بخشنده مهربان بشرط سلامت مزاج مينويسم از طهران الي انزلي را سابقا در سياحت گيلان بتفصيل نوشته بوديم در اينجا بشرح و تفصيل حاجت نيست مگر خروج از دارالخلافه طهرانرا با وقايعي که تا انزلي روي ميدهد انشاء الله تعالي مينويسم بعد از آن از روز جلوس در کشتي تفصيل همراهان در طي روزنامه کشتي نوشته خواهد شد بعون الله تعالي و حسن توفيقه، روز شنبه بيست و يکم شهر صفر المظفر سنه 1290 از طهران ...
انجام: داخل کرجي شده رانديم براي کشتي بخار يکطوري دست ما را گرفته رفتيم بالاي کشتي آسوده شده صد هزار مرتبه شکر باري تعالي را کرده نفسي کشيديم وارد اسکله انزلي شديم اشخاصيکه از طهران و رشت آمده بودند بحضور آمدند رفتيم بالاي برج شکر خدا را هزار مرتبه کردم شب آتشبازي مفصلي شد و براحت خوابيدم الحمد لله تعالي
انجامه: حسب الامر قدر قدر همايون شاهنشاه روحي و روح العالمين فداه در دارالطباعه دولتي اين سفرنامه همايوني را خانه زاد دولت عليه محمدحسن بطبع رساند. تم بالخير في ششم شهر صفر المظفر سنه 1291. مرتب الحروف آرشاک اسلامبولي مرسمه عباس
از اين کتاب دو نسخه در کتابخانه مسجد اعظم موجود است در صفحه آغاز نسخه دوم عبارت خريدم از عباسي با مهر بيضي دستي با سجع "محمد الموسوي 1304" دارد.
اين سفرنامه از ابتداي خروج ناصرالدين شاه به تاريخ شش صفر سال 1290ق. آغاز مي گردد و مشتمل بر گزارش سفر وي بدين شرح است: ايران (صص. 1-11؛ روس (11-35)؛ پروس (ص. 36)؛ آلمان (صص. 36-62)؛ بلژيک (صص.62-71)؛ انگليس (صص. 71-107) ؛ فرانسه (صص. 107-138)؛ سويس (139-143)؛ ايتاليا (143-151)؛ اتريش (صص. 151-170) ايتاليا (170-175)؛ عثماني (175-195)؛ قفقاز (صص. 195-207)
(مندرجات)
