بعد از چاپ کتاب فارسی در اروپا برای اولين بار در شرق چاپ به زبان فارسي از کشور هند آغاز گرديد، با وجود حضور استعماري بريتانياييها در جنوب هند، زبان رسمي و فرهنگي هند هنوز زبان فارسي بود و کمپاني هند شرقي و مقامهاي انگليسي شبه قاره عليرغم تلاشهاي فراوان جهت تغيير زبان ملي کشور هند، براي آگاهي مردم از قانونها، آئيننامهها و فرمانهاي حکومتي ناگزير از کاربرد زبان فارسي بودند.
نخستين پيامد اين احتياج چاپ مجموعه مقررات مربوط به کمپاني هند شرقي به سال 9-1188ق./1774م. به دو زبان فارسي و انگليسي بود که البته در لندن به چاپ رسيد. دوري راه و لزوم چاپ مطالب مورد نياز به فارسي سر وارن هستينگز را برآن داشت که يکي از کارمندان خود، با نام چارلز ويلکينز(1749-1836م.) را مأمور تهيـة حروف چاپي بنگالي و نستعليق فارسي کند.
به دستور وي چاپخانهاي در کلکته برپا شد که نخستين محصول آن کتاب واژهنامـة مختصر انگليسي به فارسي نوشتـةفرانسيس گلادوين بود که به سال 1194ق./1780م. منتشر گرديد. نسخهاي از اين کتاب در کتابخانـة مسجد اعظم موجود است.
A compendious vocabulary English and Persian.Francis Gladwin(؟- 1813؟ ).Malda, Bengal, 1780.
|